Dòng mực cũ
Mời quý thính giả lắng nghe truyện dài "Dòng mực cũ" của tác giả Nguyễn Ngọc Ngạn, qua giọng đọc của Nguyễn Ngọc Ngạn và Hồng Đào. Quý vị có thể nghe tại trang Nhất Truyện - NhatTruyen.one.
Tên tuổi của nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn đã trở nên quen thuộc với độc giả Việt Nam ở hải ngoại cũng như một số độc giả trong nước, đặc biệt là với đông đảo khán giả thường theo dõi ông qua các cuốn băng video ca nhạc do Thúy Nga sản xuất. Mặc dù rất bận rộn, nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn đã dành thời gian cho tạp chí để trò chuyện về cuốn tiểu thuyết lịch sử mang tên Dòng Mực Cũ, được nhà xuất bản Tú Quỳnh phát hành vào cuối năm 2004.
Tiểu thuyết lịch sử Phạm Điền: Kính chào nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn. Chúng tôi đã có trong tay cuốn Dòng Mực Cũ. Đây là một tác phẩm chứa đựng nhiều chất liệu phong phú, qua đó ông đã tái hiện lại thời kỳ lịch sử mà các đảng phái Việt Nam hoạt động trong giai đoạn đầu của cuộc chiến chống Pháp, rất gần gũi với người Việt trong thời gian gần đây. Xin ông cho biết rõ hơn lý do vì sao ông lại chọn giai đoạn này để viết tiểu thuyết lịch sử Việt Nam?
Nguyễn Ngọc Ngạn: Trước hết, tôi xin kính chào quý vị thính giả của Đài Á Châu Tự Do. Có thể nói Dòng Mực Cũ của tôi là một dạng tiểu thuyết lịch sử. Sau khi tham khảo một số tài liệu, tôi quyết định viết cuốn sách này, đề cập đến nguồn gốc đầu tiên, vào khoảng giữa thập niên 1920, tức thời kỳ khai sinh Đông.
Đầu tiên, thời kỳ giữa thập niên 1920, tức là thời kỳ khai sinh Đông Dương Cộng Sản Đảng, thực ra là lúc Việt Nam Thanh Niên Cách Mệnh Đồng Chí Hội cùng tồn tại với Việt Nam Quốc Dân Đảng do Nguyễn Thái Học lãnh đạo. Chúng ta đều biết rằng cuốn sách như thế này không thuộc loại sách thương mại, tức là khó bán, nhưng vì chúng tôi cảm thấy đây là một công trình cần thiết nên đã dành rất nhiều thời gian để tìm kiếm tài liệu. Viết tiểu thuyết lịch sử gần như không phải là hư cấu, mà là dựa trên những sự thật, có nhiều nhân vật hiện nay vẫn còn sống, mặc dù đã khoảng 80 tuổi. Ý định của chúng tôi là xem xét lại thời kỳ đầu khi đảng Việt Nam Quốc Dân Đảng, một đảng lớn của chúng ta phía quốc gia, cùng xuất hiện song song với Việt Nam Thanh Niên Cách Mệnh Đồng Chí Hội, tiền thân của Đông Dương Cộng Sản Đảng sau này. Để tôn trọng lịch sử, Phạm Điền: Khi ông viết tác phẩm, tái hiện lịch sử, chắc hẳn ông đã phải bỏ công sưu tầm rất nhiều và có cơ hội trao đổi với những nhân vật lớn tuổi đã tham gia vào các biến chuyển lịch sử và hoạt động đảng phái trong thời kỳ khó khăn đó. Ông có thể chia sẻ một vài ví dụ điển hình về những vấn đề mà ông đã sưu tầm để hoàn thiện cuốn sách không? Nguyễn Ngọc. Nghe tại trang Nhất Truyện - NhatTruyen.one.
Tôi đã ghi lại số tài liệu mà chúng tôi tham khảo, và dĩ nhiên có nhiều tài liệu từ phía bên kia, vì vậy việc gạn lọc, phân tích và phán đoán trước khi sử dụng tài liệu là rất khó khăn. Dù sao thì mọi chuyện cũng đã qua, tôi cố gắng viết một cách trung thực và khách quan nhất để sự thật của lịch sử luôn được tôn trọng. Đây là điều mà chúng tôi cho là khó khăn nhất đối với một người đứng về phía quốc gia. Cá nhân tôi có quan điểm rất rõ ràng. Việc viết tiểu thuyết lịch sử mà dùng quan điểm cá nhân để phê phán phía đối nghịch một cách nặng nề khiến chúng tôi cố gắng giữ được sự trung thực. Đó cũng là điều mà chúng tôi nỗ lực đạt được. Phản ứng từ một số độc giả cho thấy họ rất hài lòng với cách nhìn khách quan của tôi. Trong tác phẩm "Những viên gạch đầu tiên" của Phạm Điền, có một số nhân vật có tính cách tiêu biểu như Minh, Tân, và Hậu.
Nguyễn Ngọc Ngạn: Đó là một lớp người vô danh, nhưng thực sự tồn tại trong cuộc sống, mà họ không được lịch sử ghi nhận, không được quần chúng và chúng ta, những thế hệ sau, nhớ đến. Nhưng thực tế là họ là “những viên gạch đầu tiên” trong việc xây dựng các đảng phái quốc gia như Việt Nam Quốc Dân Đảng hoặc Việt Nam Thanh Niên Cách Mạng Đồng Chí Hội, tức là đảng bên phía cộng sản. Có rất nhiều nhân vật như vậy. Tôi nhớ có lần gặp một bà cụ khoảng 80 tuổi, bà chỉ nói với tôi một câu khiến tôi bắt đầu viết tác phẩm này: “Tôi nhớ cái thời đó, chị em bạn gái chúng tôi, bố mẹ cứ thúc giục lấy chồng vì làng tôi có nhiều cô gái bỏ trốn theo Quốc Dân Đảng hoặc theo Việt Nam Thanh Niên Cách Mạng Đồng Chí Hội, tức là Đông Dương Cộng sản đảng. Thành ra, sợ mang tiếng con gái bỏ nhà ra đi, bố mẹ cứ hối thúc chúng tôi lấy chồng.” Từ đó, cảm động trước câu nói của bà cụ, tôi bắt đầu ngồi xuống viết tác phẩm này. Tiếng nói của bà cụ giống như cô Hậu, cô Duyên trong cuốn Dòng Mực Cũ của tôi. Nhận xét chung của họ là trong thời kỳ đó, lòng yêu nước rất sôi sục và phát triển mạnh mẽ. Chúng ta cũng nhớ rằng đó là thời kỳ cuối của thực dân, thời kỳ nổi dậy của các cuộc khởi nghĩa.
Nó rất mạnh mẽ. Chúng ta cũng nhớ rằng cảnh cuối của thời kỳ thực dân diễn ra trong bối cảnh các quốc gia nổi dậy, điển hình là Nhật Bản và cuộc cách mạng ở Trung Quốc, khiến cho không khí trở nên sôi sục. Mọi người đều mong chờ một điểm tập hợp sức mạnh để chống lại thực dân Pháp. Khi có tiếng gọi lên đường, họ lập tức xông pha, mặc dù không phải ai cũng hiểu rõ sự khác biệt giữa các tổ chức, nhưng chỉ cần có sự hối thúc tập hợp là họ sẵn sàng ra đi ngay. Thời gian tra cứu tài liệu... nhiều hơn là thời gian ngồi xuống viết. Phạm Điền: Chúng tôi cảm nhận được không khí đó lan tỏa trong câu chuyện khi đọc. Thưa ông, về phương diện kỹ thuật, việc viết một tác phẩm tiểu thuyết lịch sử dày tới 600 trang như vậy, ông đã mất bao lâu để hoàn thành? Nguyễn Ngọc Ngạn: Tôi viết nhanh có lẽ là do trời cho, nhưng thời gian mất nhiều chủ yếu là để đọc tài liệu, chứ không phải thời gian ngồi viết. Ví dụ, chúng tôi đọc hồi ký của Hoàng Văn Hoan, hay những tác phẩm của các nhân vật lịch sử phía Cộng sản Việt Nam, cũng như các tác phẩm sau này của các nhà xuất bản trong nước. Khi đọc, chúng tôi lại đối chiếu với những cuốn sách do người quốc gia viết. Nghe tại trang Nhất Truyện - NhatTruyen.one.
Dân Đảng của Hoàng Văn Tùng, Nguyễn Thái Học, cùng với những cuốn sách như "Nguyễn Thái Học" của Nhượng Tống, v.v. Chúng tôi đã so sánh các tài liệu từ phía quốc gia với những tài liệu từ phía cộng sản để có được một cái nhìn trung thực. Khi bạn hỏi, chúng tôi xin trả lời rằng thời gian dành cho việc viết không nhiều bằng thời gian chúng tôi tra cứu tài liệu. Người phụ nữ Việt Nam phải chịu đựng nhiều hơn đàn ông. Phạm Điền: Đến nay, ông đã có 32 tác phẩm xuất bản, cuốn đầu tiên ông viết là cuốn nào? Người đàn ông đi lính, dù có thể đi lại nhiều nơi, nhưng người vợ ở nhà phải lo cho con cái, trong khi lương lính chỉ đủ cho bản thân họ, nên đôi khi người ở hậu phương phải chịu đựng nhiều hơn. Khi miền Nam mất, chúng tôi đi cải tạo, còn người vợ ở lại phải gánh quà vào thăm nuôi chồng, và khi ra khỏi trại cải tạo, ưu tiên thường dành cho người chồng vượt biển. Nguyễn Ngọc Ngạn: Điều này diễn ra vào năm 78. Vào Noel năm 78, khi chúng tôi đến trại tị nạn Mã Lai, không may tôi bị đắm tàu, vợ và con nhỏ của tôi đều mất, khi ngồi trên đảo một mình, tôi nhớ lại 5 năm trong quân đội, 3 năm trong tù cải tạo, rồi lại trải qua cuộc vượt biên bi thảm, tôi trở thành người độc thân. Nghe tại trang Nhất Truyện - NhatTruyen.one.
Khi ngồi ở trại tị nạn Mã Lai, tôi nhận ra rằng trong cuộc chiến vừa qua, những người phụ nữ Việt Nam phải chịu đựng nhiều hơn đàn ông. Đàn ông có thể đi lính, mặc dù họ cũng gặp khó khăn, nhưng ít nhất họ còn có cơ hội di chuyển, trong khi những người vợ ở nhà phải lo lắng cho con cái. Lương của lính chỉ đủ cho họ tiêu dùng, vì vậy đôi khi những người ở hậu phương lại phải gánh vác nhiều hơn. Khi miền Nam mất, chúng tôi phải đi cải tạo, và những người vợ ở lại phải mang quà vào thăm nuôi chồng. Khi ra khỏi trại cải tạo, ưu tiên thường dành cho người chồng vượt biển. Nghĩ lại, trong cuộc chiến vừa qua và thời kỳ hậu chiến, tôi thấy rằng phụ nữ đã phải chịu đựng nhiều hơn đàn ông. Vì vậy, tôi đã viết một cuốn sách bản thảo mang tên "Những Người Đàn Bà Còn Ở Lại", đây là bản thảo đầu tiên tôi viết vào năm 1979 tại trại tị nạn Mã Lai. Khi sắp kỷ niệm 30 năm rời xa quê hương, tôi, một người viết tiểu thuyết lịch sử, có những cảm nhận về lịch sử vừa qua. Những suy nghĩ của tôi khá mông lung, có những nỗi day dứt về các đảng phái quốc gia lớn mạnh, như Việt Nam Quốc Dân Đảng, và trước đó là phong trào của cụ Phan Bội Châu, khi mà chúng ta chưa có một biên giới rõ ràng giữa Quốc và Cộng.
Rất tiếc rằng tại sao vào thời điểm đó, phía đảng phái quốc gia lại không thể giành chiến thắng, trong đó có những nỗi buồn và những ước vọng về các anh hùng vô danh. Việt Nam Quốc Dân Đảng là một đảng quốc gia tiêu biểu, nhưng cùng lúc đó lại có Thanh Niên Cách Mệnh Đồng Minh Hội, tiền thân của Đông Dương Cộng Sản Đảng. Điều này chắc chắn gây ra sự day dứt cho cá nhân tôi và cũng cho những người trong thế hệ tôi ở phía quốc gia, khi chúng tôi cảm thấy buồn và tiếc nuối vì không hiểu tại sao đảng phái quốc gia lại không thắng thế. Chúng tôi cũng nhớ đến những người đã tham gia Việt Nam Quốc Dân Đảng thời đó, những người bị bắt bớ, tù đầy, giam cầm. Dĩ nhiên, có những lúc chúng tôi không kìm được nước mắt khi ngồi đọc tài liệu và viết lại cuốn sách này. Phạm Điền: Chúng tôi chân thành cảm ơn nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn đã dành thời gian nói chuyện về cuốn sách mới của ông. Nguyễn Ngọc Ngạn: Xin cảm ơn quý vị và các bạn đã theo dõi buổi mạn đàm ngắn của chúng tôi. Mời quý thính giả cùng đón nghe truyện dài "Dòng mực cũ" của tác giả Nguyễn Ngọc Ngạn qua giọng đọc của Nguyễn Ngọc Ngạn và Hồng Đào. Nghe tại trang Nhất Truyện - NhatTruyen.one.
Đầu tiên, thời kỳ giữa thập niên 1920, tức là thời kỳ khai sinh Đông Dương Cộng Sản Đảng, thực ra là lúc Việt Nam Thanh Niên Cách Mệnh Đồng Chí Hội cùng tồn tại với Việt Nam Quốc Dân Đảng do Nguyễn Thái Học lãnh đạo. Chúng ta đều biết rằng cuốn sách như thế này không thuộc loại sách thương mại, tức là khó bán, nhưng vì chúng tôi cảm thấy đây là một công trình cần thiết nên đã dành rất nhiều thời gian để tìm kiếm tài liệu. Viết tiểu thuyết lịch sử gần như không phải là hư cấu, mà là dựa trên những sự thật, có nhiều nhân vật hiện nay vẫn còn sống, mặc dù đã khoảng 80 tuổi. Ý định của chúng tôi là xem xét lại thời kỳ đầu khi đảng Việt Nam Quốc Dân Đảng, một đảng lớn của chúng ta phía quốc gia, cùng xuất hiện song song với Việt Nam Thanh Niên Cách Mệnh Đồng Chí Hội, tiền thân của Đông Dương Cộng Sản Đảng sau này. Để tôn trọng lịch sử, Phạm Điền: Khi ông viết tác phẩm, tái hiện lịch sử, chắc hẳn ông đã phải bỏ công sưu tầm rất nhiều và có cơ hội trao đổi với những nhân vật lớn tuổi đã tham gia vào các biến chuyển lịch sử và hoạt động đảng phái trong thời kỳ khó khăn đó. Ông có thể chia sẻ một vài ví dụ điển hình về những vấn đề mà ông đã sưu tầm để hoàn thiện cuốn sách không? Nguyễn Ngọc. Nghe tại trang Nhất Truyện - NhatTruyen.one.
Tôi đã ghi lại số tài liệu mà chúng tôi tham khảo, và dĩ nhiên có nhiều tài liệu từ phía bên kia, vì vậy việc gạn lọc, phân tích và phán đoán trước khi sử dụng tài liệu là rất khó khăn. Dù sao thì mọi chuyện cũng đã qua, tôi cố gắng viết một cách trung thực và khách quan nhất để sự thật của lịch sử luôn được tôn trọng. Đây là điều mà chúng tôi cho là khó khăn nhất đối với một người đứng về phía quốc gia. Cá nhân tôi có quan điểm rất rõ ràng. Việc viết tiểu thuyết lịch sử mà dùng quan điểm cá nhân để phê phán phía đối nghịch một cách nặng nề khiến chúng tôi cố gắng giữ được sự trung thực. Đó cũng là điều mà chúng tôi nỗ lực đạt được. Phản ứng từ một số độc giả cho thấy họ rất hài lòng với cách nhìn khách quan của tôi. Trong tác phẩm "Những viên gạch đầu tiên" của Phạm Điền, có một số nhân vật có tính cách tiêu biểu như Minh, Tân, và Hậu.
Nguyễn Ngọc Ngạn: Đó là một lớp người vô danh, nhưng thực sự tồn tại trong cuộc sống, mà họ không được lịch sử ghi nhận, không được quần chúng và chúng ta, những thế hệ sau, nhớ đến. Nhưng thực tế là họ là “những viên gạch đầu tiên” trong việc xây dựng các đảng phái quốc gia như Việt Nam Quốc Dân Đảng hoặc Việt Nam Thanh Niên Cách Mạng Đồng Chí Hội, tức là đảng bên phía cộng sản. Có rất nhiều nhân vật như vậy. Tôi nhớ có lần gặp một bà cụ khoảng 80 tuổi, bà chỉ nói với tôi một câu khiến tôi bắt đầu viết tác phẩm này: “Tôi nhớ cái thời đó, chị em bạn gái chúng tôi, bố mẹ cứ thúc giục lấy chồng vì làng tôi có nhiều cô gái bỏ trốn theo Quốc Dân Đảng hoặc theo Việt Nam Thanh Niên Cách Mạng Đồng Chí Hội, tức là Đông Dương Cộng sản đảng. Thành ra, sợ mang tiếng con gái bỏ nhà ra đi, bố mẹ cứ hối thúc chúng tôi lấy chồng.” Từ đó, cảm động trước câu nói của bà cụ, tôi bắt đầu ngồi xuống viết tác phẩm này. Tiếng nói của bà cụ giống như cô Hậu, cô Duyên trong cuốn Dòng Mực Cũ của tôi. Nhận xét chung của họ là trong thời kỳ đó, lòng yêu nước rất sôi sục và phát triển mạnh mẽ. Chúng ta cũng nhớ rằng đó là thời kỳ cuối của thực dân, thời kỳ nổi dậy của các cuộc khởi nghĩa.
Nó rất mạnh mẽ. Chúng ta cũng nhớ rằng cảnh cuối của thời kỳ thực dân diễn ra trong bối cảnh các quốc gia nổi dậy, điển hình là Nhật Bản và cuộc cách mạng ở Trung Quốc, khiến cho không khí trở nên sôi sục. Mọi người đều mong chờ một điểm tập hợp sức mạnh để chống lại thực dân Pháp. Khi có tiếng gọi lên đường, họ lập tức xông pha, mặc dù không phải ai cũng hiểu rõ sự khác biệt giữa các tổ chức, nhưng chỉ cần có sự hối thúc tập hợp là họ sẵn sàng ra đi ngay. Thời gian tra cứu tài liệu... nhiều hơn là thời gian ngồi xuống viết. Phạm Điền: Chúng tôi cảm nhận được không khí đó lan tỏa trong câu chuyện khi đọc. Thưa ông, về phương diện kỹ thuật, việc viết một tác phẩm tiểu thuyết lịch sử dày tới 600 trang như vậy, ông đã mất bao lâu để hoàn thành? Nguyễn Ngọc Ngạn: Tôi viết nhanh có lẽ là do trời cho, nhưng thời gian mất nhiều chủ yếu là để đọc tài liệu, chứ không phải thời gian ngồi viết. Ví dụ, chúng tôi đọc hồi ký của Hoàng Văn Hoan, hay những tác phẩm của các nhân vật lịch sử phía Cộng sản Việt Nam, cũng như các tác phẩm sau này của các nhà xuất bản trong nước. Khi đọc, chúng tôi lại đối chiếu với những cuốn sách do người quốc gia viết. Nghe tại trang Nhất Truyện - NhatTruyen.one.
Dân Đảng của Hoàng Văn Tùng, Nguyễn Thái Học, cùng với những cuốn sách như "Nguyễn Thái Học" của Nhượng Tống, v.v. Chúng tôi đã so sánh các tài liệu từ phía quốc gia với những tài liệu từ phía cộng sản để có được một cái nhìn trung thực. Khi bạn hỏi, chúng tôi xin trả lời rằng thời gian dành cho việc viết không nhiều bằng thời gian chúng tôi tra cứu tài liệu. Người phụ nữ Việt Nam phải chịu đựng nhiều hơn đàn ông. Phạm Điền: Đến nay, ông đã có 32 tác phẩm xuất bản, cuốn đầu tiên ông viết là cuốn nào? Người đàn ông đi lính, dù có thể đi lại nhiều nơi, nhưng người vợ ở nhà phải lo cho con cái, trong khi lương lính chỉ đủ cho bản thân họ, nên đôi khi người ở hậu phương phải chịu đựng nhiều hơn. Khi miền Nam mất, chúng tôi đi cải tạo, còn người vợ ở lại phải gánh quà vào thăm nuôi chồng, và khi ra khỏi trại cải tạo, ưu tiên thường dành cho người chồng vượt biển. Nguyễn Ngọc Ngạn: Điều này diễn ra vào năm 78. Vào Noel năm 78, khi chúng tôi đến trại tị nạn Mã Lai, không may tôi bị đắm tàu, vợ và con nhỏ của tôi đều mất, khi ngồi trên đảo một mình, tôi nhớ lại 5 năm trong quân đội, 3 năm trong tù cải tạo, rồi lại trải qua cuộc vượt biên bi thảm, tôi trở thành người độc thân. Nghe tại trang Nhất Truyện - NhatTruyen.one.
Khi ngồi ở trại tị nạn Mã Lai, tôi nhận ra rằng trong cuộc chiến vừa qua, những người phụ nữ Việt Nam phải chịu đựng nhiều hơn đàn ông. Đàn ông có thể đi lính, mặc dù họ cũng gặp khó khăn, nhưng ít nhất họ còn có cơ hội di chuyển, trong khi những người vợ ở nhà phải lo lắng cho con cái. Lương của lính chỉ đủ cho họ tiêu dùng, vì vậy đôi khi những người ở hậu phương lại phải gánh vác nhiều hơn. Khi miền Nam mất, chúng tôi phải đi cải tạo, và những người vợ ở lại phải mang quà vào thăm nuôi chồng. Khi ra khỏi trại cải tạo, ưu tiên thường dành cho người chồng vượt biển. Nghĩ lại, trong cuộc chiến vừa qua và thời kỳ hậu chiến, tôi thấy rằng phụ nữ đã phải chịu đựng nhiều hơn đàn ông. Vì vậy, tôi đã viết một cuốn sách bản thảo mang tên "Những Người Đàn Bà Còn Ở Lại", đây là bản thảo đầu tiên tôi viết vào năm 1979 tại trại tị nạn Mã Lai. Khi sắp kỷ niệm 30 năm rời xa quê hương, tôi, một người viết tiểu thuyết lịch sử, có những cảm nhận về lịch sử vừa qua. Những suy nghĩ của tôi khá mông lung, có những nỗi day dứt về các đảng phái quốc gia lớn mạnh, như Việt Nam Quốc Dân Đảng, và trước đó là phong trào của cụ Phan Bội Châu, khi mà chúng ta chưa có một biên giới rõ ràng giữa Quốc và Cộng.
Rất tiếc rằng tại sao vào thời điểm đó, phía đảng phái quốc gia lại không thể giành chiến thắng, trong đó có những nỗi buồn và những ước vọng về các anh hùng vô danh. Việt Nam Quốc Dân Đảng là một đảng quốc gia tiêu biểu, nhưng cùng lúc đó lại có Thanh Niên Cách Mệnh Đồng Minh Hội, tiền thân của Đông Dương Cộng Sản Đảng. Điều này chắc chắn gây ra sự day dứt cho cá nhân tôi và cũng cho những người trong thế hệ tôi ở phía quốc gia, khi chúng tôi cảm thấy buồn và tiếc nuối vì không hiểu tại sao đảng phái quốc gia lại không thắng thế. Chúng tôi cũng nhớ đến những người đã tham gia Việt Nam Quốc Dân Đảng thời đó, những người bị bắt bớ, tù đầy, giam cầm. Dĩ nhiên, có những lúc chúng tôi không kìm được nước mắt khi ngồi đọc tài liệu và viết lại cuốn sách này. Phạm Điền: Chúng tôi chân thành cảm ơn nhà văn Nguyễn Ngọc Ngạn đã dành thời gian nói chuyện về cuốn sách mới của ông. Nguyễn Ngọc Ngạn: Xin cảm ơn quý vị và các bạn đã theo dõi buổi mạn đàm ngắn của chúng tôi. Mời quý thính giả cùng đón nghe truyện dài "Dòng mực cũ" của tác giả Nguyễn Ngọc Ngạn qua giọng đọc của Nguyễn Ngọc Ngạn và Hồng Đào. Nghe tại trang Nhất Truyện - NhatTruyen.one.
